به مواد معمولا سرامیکی و غیره فلزی گفته میشود که میتوانند در درجه حرارتهای بالا پایدار باشند مواد نسوز باید قابلیت حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد نظر را در درجه حرارتهای بالا و شرایط محیط عمل داشته باشند .
قدرت پایداری در درجه حرارتهای زیاد اگر چه یک عامل تعیین کننده برای گروه بندی یک ماده به عنوان یک دیر گداز می باشد ولی با این حال انتظار می رود که ماده نسوز در مقابل نیروهای مخرب دیگری که احیانا در شرایط عمل روبرو می شود نیز مقاوم باشد.
عوامل تخریب عبارت اند از سایش ، ضربه ، حمله های شیمیایی و بار میکانیکی زیاد مورد استعمال گوناگون مواد نسوز و شدت و ضعیف نیروهای مخرب در شرایط گوناگون استعمال ، لزوم تنوع گسترده محصولات نسوز را برای ارضای آن شرایط روشن می گرداند تعداد محصولات نسوز که با توجه به ترکیبات متنوع و نامحدود مواد دیر گداز مختلف به دست می آید بسیار زیاد می باشد و عناصری که در پوسته زمین بطور گسترده یافت می شود و قادرند ترکیباتی نسوز و پایدار بوجود آورند عبارت اند از سیلیسیم SI ، آلومینیوم AL ، منیزیم Mg ، کلسیم Ca ، کرم Cr ، زیرکونیم Zr و کربن C و این عناصر اکسیدهای مفیدی نظیر Al2o3 – Sio2 – Zro2 – Mg o و Fe2 oبوجود می آورند که عناصر و اکسیدهای اصلی صنایع نسوز می باشند .
مواد دیر گداز معمولا نقطه ذوب مشخصی ندارند و غالبا در یک دامنه دمایی کم و بیش باریک ، ذوب یا نرم می شوند در نتیجه به جای بیان یک نقطه ذوب مخصوص ، دمای نرم شدن اندازه گیری می شود .
پس بطور کلی می توان محصولاتی را که در درمای بالا ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد به کار برده می شوند را می توان به عنوان مواد نسوز توصیف کرد.
نویسنده: سید احمد مشهدالگویه کارشناس ارشد مهندسی معدن